Jak zorganizować Komisję Antymobbingową na uczelni

Każdy pracodawca ma obowiązek przeciwdziałać mobbingowi. W tym celu są niekiedy powoływani pełnomocnicy lub całe komisje, które m.in. rozpatrują poszczególne skargi. Sprawdźmy, czym jeszcze zajmują się takie gremia i jakimi zasadami powinny się kierować.

Pełnomocnik czy komisja?

W niektórych podmiotach są wyznaczani pełnomocnicy (koordynatorzy) odpowiedzialni za całokształt działań przeciw występowaniu mobbingu w danej instytucji. W tym artykule skupiamy się na temacie Komisji Antymobbingowej. Zwłaszcza że w przypadku uczelni może się okazać, że jedna osoba to zdecydowanie za mało. Kolegialne ciało daje – przynajmniej co do zasady – większą szansę na obiektywne podejście do zgłaszanych skarg oraz szersze spojrzenie na zaistniałą sytuację. Czym jeszcze zajmuje się taka Komisja? To zależy przede wszystkim od decyzji uczelni i jej przepisów wewnątrzzakładowych (np. regulaminu pracy lub częściej zarządzenia rektora).

Komisja Antymobbingowa na uczelni – jakie ma zadania?

Komisja jest powoływana z reguły przez rektora, głównie po to, aby przyjmować

zgłoszenia o zdarzeniach mogących stanowić przejaw mobbingu oraz podjąć rozstrzygnięcie w tej sprawie. W tym celu Komisja powinna mieć możliwość zebrania dowodów potwierdzających naruszenie i przesłuchania pracowników. Komisja następnie przekazuje pracodawcy rekomendacje o sposobie poprawy sytuacji mobbowanego pracownika i wymierzeniu sankcji wobec mobbera. Dobrze, gdy Komisja wyciągnie też wnioski z zaistniałej sprawy i sformułuje zalecenia działań zapobiegawczych na przyszłość. Komisja może być powoływana ad hoc czyli do zajęcia się konkretną sprawą, ale również może być stała. W tym drugim przypadku Komisja może również:

• upowszechniać na uczelni wiedzę o mobbingu, dyskryminacji i przemocy, w tym o metodach ich rozpoznawania i zapobiegania im (np. w ramach szkoleń, kampanii informacyjnych, indywidualnych konsultacji),

• monitorować sytuację na uczelni pod kątem realizacji obowiązku kształtowania w niej zasad współżycia społecznego (art. 94 pkt 10 k.p., np. w formie anonimowych ankiet, wywiadów pogłębionych).

Komisja Antymobbingowa na uczelni - rekomendacje dla pracodawcy

Jeżeli Komisja Antymobbingowa po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego potwierdzi, że doszło do mobbingu, powinna przygotować rekomendacje dla pracodawcy.

Ten z kolei może:

• wymierzyć kary porządkowe - upomnienie, naganę oraz karę pieniężną (art. 108 §1-4 k.p.),

• pozbawić mobbera funkcji pełnionej na uczelni,

• wszcząć postępowania dyscyplinarnego wobec nauczyciela akademickiego (art. 275 – 306 p.s.w.i.n.),

• rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem (art. 32 §1-2 k.p.),

• rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 §1-4 k.p.).

W miarę możliwości pracodawca może przenieść poszkodowanego pracownika, na jego wniosek lub za jego zgodą, na inne stanowisko pracy. Z drugiej strony należy pamiętać, że bezpodstawne przypisywanie komuś mobbingu może stanowić naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i również być podstawą do

zastosowania przez pracodawcę sankcji przewidzianych w przepisach prawa pracy.

Domniemamy mobber może we własnym zakresie sformułować pozew o aruszenie jego dóbr osobistych. Wiemy, czym zajmuje się Komisja Antymobbingowa na uczelni, sprawdźmy więc, kto może wejść w jej skład.

Komisja Antymobbingowa na uczelni – kto wchodzi w jej skład

Skład Komisji zależy wyłącznie od decyzji władz uczelni. W praktyce to gremium tworzą z reguły przedstawiciele pracodawcy i pracowników, w tym zakładowej organizacji związkowej. Do Komisji mogą wejść również osoby powołane spoza uczelni, jako tzw. niezależni eksperci, np. w dziedzinie prawa, psychologii, mediacji. Ekspert zazwyczaj posiada wyłącznie głos doradczy. Wartą uwagi praktyką jest takie sformowanie Komisji dla rozpatrzenia indywidualnej skargi, że jej członkami zostają przedstawiciel pracodawcy (np. pracownik działu kadr, dziekan, prodziekan), osoba wskazana przez mobbowanego pracownika oraz osoba wskazana wspólnie przez pracodawcę i oskarżonego. Prawo nie zabrania, aby członkowie komisji (w całości lub części) zostali wyłonieni w drodze wyborów lub negocjacji z kadrą.

Możliwości jest wiele, ale zawsze pamiętajmy, że odpowiedzialność za działania Komisji Antymobbingowej ponosi wyłącznie pracodawca, gdyż to on samodzielnie określa zasady jej powoływania, trybu procedowania oraz zobowiązuje się realizować rekomendacje Komisji. Zanim pracodawca powoła Komisję, powinien sprawdzić kwalifikacje jej członków, zwłaszcza w zakresie wiedzy na temat mobbingu, prawa pracy, zarządzania konfliktem i komunikacji z pracownikami. Nie mówiąc o dopełnieniu wszelkich starań w celu zapewnienia bezstronności.

Podczas szkoleń rozmawiam z uczestnikami o ich pomysłach i praktykach w

zorganizowaniu pracy Komisji. Poniżej zebrałem najważniejsze wątki, które stale przewijają się na zajęciach i które warto wcześniej uregulować.

Komisja Antymobbingowa na uczelni - zasady działania

W szczególności należy zwrócić uwagę na to, czy:

• Komisja będzie pełnić funkcje w sposób ciągły, kadencyjny czy będzie powoływana ad hoc w celu rozpatrzenia konkretnej skargi,

• akceptujemy skargi anonimowe (jeżeli nie, mogą one stanowić podstawę do podjęcia przez rektora działań prewencyjnych, w tym czynności sprawdzających lub wyjaśniających w celu ewentualnego ujawnienia się osoby piszącej anonim lub ustalenia, że zdarzenie opisane w anonimie nie miało charakteru mobbingu),

• w składzie Komisji nie dochodzi do konfliktu interesów (członkami nie powinni być

krewni stron, powinowaci, ani ich przełożeni),

• Komisja ma stosowne uprawnienia (do przesłuchiwania świadków i stron, wglądu w dokumentacje i korespondencję e-mail, do zabezpieczania dowodów itp.),

• wdrożono niezbędne dokumenty (protokół z posiedzeń i innych czynności Komisji, oświadczenie o braku przeszkód do pracy w Komisji, zobowiązanie członków Komisji i świadków do zachowaniu w tajemnicy wszelkich faktów i okoliczności, z którymi zapoznali się w trakcie postępowania, upoważnienie dla członków Komisji do przetwarzania danych osobowych).

Przeciwdziałanie mobbingowi na uczelni – zapraszamy na szkolenia

W kwietniu br. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zapowiedziało, że

nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce będzie zawierać rozwiązania wspierające przeciwdziałanie mobbingowi, a także mające na celu poprawę dobrostanu psychicznego studentów i pracowników akademickich. Oczywiście będziemy monitorować sytuację.

Interesuje Cię temat mobbingu? Zapraszamy na dwa nasze szkolenia:

- Przeciwdziałanie mobbingowi, dyskryminacji i molestowaniu w uczelni

- „Jak zorganizować Komisję Antymobbingową na uczelni – kwestie prawne”.

Zapraszamy również na blog Autora: www.kreatywnieoprawie.pl