Nowe obowiązki uczelni w związku ze zmianami w przepisach o cudzoziemcach – co się zmienia?

W kwietniu 2025 roku zostały uchwalone dwie kluczowe ustawy, które wprowadzają istotne zmiany w systemie legalizacji pobytu cudzoziemców oraz zasadach ich rekrutacji na studia w Polsce. Są to:

• Ustawa z dnia 4 kwietnia 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej,

• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw.

Obie ustawy mają na celu uszczelnienie systemu wizowego, dostosowanie prawa krajowego do przepisów UE i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz ograniczenie nadużyć w rekrutacji cudzoziemców.

Kluczowe zmiany dotyczące cudzoziemców studiujących w Polsce

1. Wymóg znajomości języka wykładowego na poziomie B2

• Kandydaci na studia muszą przedłożyć dokument potwierdzający znajomość języka wykładowego na poziomie co najmniej B2.

• Obowiązek weryfikacji tego wymogu spoczywa na uczelni – już na etapie rekrutacji.

  
  

2. Limit liczby cudzoziemców na uczelni

• Liczba studentów zagranicznych nie może przekroczyć 50% ogólnej liczby studentów uczelni.

• Uczelnie, które przekroczą ten próg, będą musiały wstrzymać dalszą rekrutację cudzoziemców.

  
  

3. Obowiązek informowania konsula

• Rektor lub kierownik jednostki prowadzącej studia ma obowiązek niezwłocznego pisemnego powiadomienia konsula, jeśli student nie podejmie studiów lub zostanie skreślony z listy.

  
  

4. Rejestr cudzoziemców w POL-on

• Powstaje centralny wykaz studentów cudzoziemców (studia i szkoły doktorskie), który będzie zawierał dane osobowe i informacje o obywatelstwie.

• Dostęp do rejestru będą mieć wojewodowie, Straż Graniczna i konsulowie.

  
  

5. Uszczelnienie systemu wizowego

• Weryfikacja, czy wizy studenckie są wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem – uczelnie będą musiały aktywnie monitorować faktyczne rozpoczęcie i przebieg studiów przez cudzoziemców.

• Nowe uprawnienia ministra spraw zagranicznych i konsulów do pozyskiwania informacji niezbędnych do cofnięcia lub odmowy wydania wizy.

Dodatkowe zmiany w systemie legalizacji pobytu i zatrudnienia

Zgodnie z ustawą z 24 kwietnia 2025 r.:

• Wprowadzono pełną elektronizację procedur dotyczących zezwoleń na pracę.

• Zlikwidowano test rynku pracy – zamiast opinii starosty powstaną wykazy zawodów, dla których nie wydaje się zezwoleń.

• Zaostrzono kary za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców – do 50 000 zł za każde naruszenie.

Rozszerzono uprawnienia do kontroli i uszczelniono system legalizacji pobytu, szczególnie w kontekście Niebieskiej Karty UE i mobilności krótkoterminowej w strefie Schengen.

Jakie będą konsekwencje dla uczelni?

Obowiązki administracyjne:

• Weryfikacja znajomości języka przez kandydatów.

• Raportowanie danych cudzoziemców do centralnego rejestru.

• Informowanie konsulów o zmianach w statusie studentów.

• Monitorowanie limitów rekrutacyjnych i dostosowanie polityki przyjęć.

  
  

Współpraca z instytucjami:

• Stały kontakt z konsulatami, Strażą Graniczną i wojewodami.

• Wprowadzenie jednolitych procedur wewnętrznych w zakresie przetwarzania danych studentów cudzoziemców.

  
  

Zmiany dla niepublicznych i nieakademickich uczelni:

Do 30 czerwca 2026 r. uczelnie te muszą uzyskać zgodę na rekrutację cudzoziemców, co wymaga spełnienia określonych warunków formalnych.

Konsekwencje dla kandydatów i studentów

• Konieczność posiadania potwierdzenia znajomości języka.

• Obowiązek faktycznego rozpoczęcia i kontynuowania studiów – brak aktywności może skutkować cofnięciem wizy lub zezwolenia na pobyt.

Kandydaci spoza UE/EFTA/OECD będą musieli uzyskać opinię NAWA dot. uznawalności wykształcenia.

Od kiedy będą obowiązywać nowe przepisy?

W praktyce oznacza to, że nowe zasady dotyczące wiz studenckich i kontroli w systemie wizowym są już stosowane, natomiast zmiany związane z legalizacją pobytu i zatrudnianiem cudzoziemców, w tym studentów, wejdą w życie 1 czerwca 2025 r.